ในโลกของคนรักสุขภาพ คงไม่มีใครไม่รู้จัก “ชาเขียว” และ “มัทฉะ” สองเครื่องดื่มยอดฮิตที่ครองใจผู้คนทั่วโลกด้วยสีเขียวสบายตาและคุณประโยชน์มากมาย แต่เคยสงสัยไหมคะว่าทั้งสองอย่างนี้เหมือนหรือต่างกันอย่างไร หลายคนอาจคิดว่าเป็นเพียงแค่ชาเขียวที่นำมาบดผง แต่ความจริงแล้วเบื้องหลังของชาทั้งสองชนิดมีความแตกต่างกันตั้งแต่การปลูกไปจนถึงแก้วที่เราดื่มเลยค่ะ
หลายคนคงสงสัยไม่น้อยว่า มัทฉะกับชาเขียว ต่างกันยังไง เพราะแม้จะฟังดูคล้ายกัน แต่ความจริงแล้วมีรายละเอียดปลีกย่อยที่แตกต่างกันมากกว่าที่คิด ทั้งรสชาติ กลิ่น สี วิธีชง รวมไปถึงประโยชน์ต่อร่างกาย แล้วแบบไหนดีกว่ากัน? หรือเหมาะกับเรามากกว่ากัน? บทความนี้จะพาคุณค่อย ๆ ทำความเข้าใจความแตกต่างระหว่างมัทฉะกับชาเขียว แบบครบถ้วนพอให้คุณเลือกได้อย่างมั่นใจ ให้เหมาะไลฟ์สไตล์และความต้องการของเรามากที่สุด มาดูกันเลยค่ะ
ชาเขียวและมัทฉะมีวิธีการปลูกที่แตกต่างกัน โดยชาเขียวจะปลูกกลางแจ้งภายใต้แสงแดดตามปกติ ในขณะที่มัทฉะจะปลูกในร่มนานประมาณสามสัปดาห์ก่อนเก็บเกี่ยว เพื่อหลีกเลี่ยงแสงแดดโดยตรง การปลูกในร่มนี้ช่วยกระตุ้นให้ใบชาผลิตคลอโรฟิลล์มากขึ้น ส่งผลให้มัทฉะมีสีเขียวสดใส ในขณะที่ชาเขียวทั่วไปมักมีสีเขียวหม่นปนน้ำตาลเล็กน้อย
ในขั้นตอนการเก็บเกี่ยว ใบชาเขียวทั่วไปมักถูกตัดด้วยเครื่องจักร แล้วนำส่งไปยังโรงงานแปรรูปทันทีเพื่อผ่านกระบวนการอบไอน้ำ ซึ่งช่วยหยุดกระบวนการหมักของใบชา จากนั้นจะนำไปเป่าให้แห้งด้วยเครื่องหมุนวน
สำหรับมัทฉะ ใบชาจะได้รับการเก็บเกี่ยวอย่างพิถีพิถันโดยการคัดเลือกเฉพาะใบอ่อนคุณภาพดีที่สุดจากต้น และเก็บด้วยมืออย่างประณีต หลังจากนั้นจะมีการตัดก้านและเส้นใบออก ก่อนนำใบชาไปบดด้วยหินจนกลายเป็นผงมัทฉะเนื้อละเอียด
นี่คือความแตกต่างที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดค่ะ ชาเขียวจะมาในรูปแบบของ ใบชาอบแห้ง ที่มีรูปร่างแตกต่างกันไปตามกรรมวิธีการนวด เช่น เป็นเส้นตรงเหมือนเข็ม หรือม้วนเป็นเกลียวเล็กๆ ในขณะที่มัทฉะจะอยู่ในรูปแบบของ ผงละเอียดสีเขียวสด ซึ่งเกิดจากการบดใบชาทั้งใบโดยไม่ผ่านการนวด ทำให้มัทฉะมีเนื้อสัมผัสที่เนียนนุ่มและมีสีที่เข้มข้นกว่ามาก
เมื่อชงชาเขียว เราจะใช้วิธี “แช่” (Infusion) คือการนำใบชาไปแช่ในน้ำร้อน แล้วกรองใบชาออก ดื่มเฉพาะน้ำชาที่สกัดออกมา แต่สำหรับการดื่มมัทฉะ เราใช้วิธี “ละลาย” (Suspension) โดยการตักผงมัทฉะใส่ถ้วย เติมน้ำร้อน แล้วใช้แปรงไม้ไผ่ที่เรียกว่า “ฉะเซ็น” (Chasen) ตีจนผงมัทฉะละลายเข้ากับน้ำและเกิดฟองละเอียด นั่นหมายความว่า การดื่มมัทฉะคือการบริโภคใบชาเข้าไปทั้งใบ ซึ่งเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้เราได้รับสารอาหารอย่างเต็มเปี่ยม
สารต้านอนุมูลอิสระคือพระเอกของชาเขียว โดยเฉพาะสารในกลุ่มคาเทชินที่ชื่อว่า EGCG (Epigallocatechin gallate) (2) ซึ่งมีส่วนช่วยในการปกป้องเซลล์จากการทำลายของอนุมูลอิสระ และเนื่องจากการดื่มมัทฉะคือการดื่มทั้งใบ จึงทำให้ร่างกายได้รับ EGCG ในปริมาณที่เข้มข้นกว่าการดื่มน้ำชาเขียวแบบแช่ใบอย่างมีนัยสำคัญ บางงานวิจัยพบว่ามัทฉะอาจมีปริมาณ EGCG มากกว่าชาเขียวทั่วไปถึง 3-10 เท่าเลยทีเดียว นี่จึงเป็นหนึ่งในประโยขน์ที่โดดเด่นของมัทฉะ
จำการคลุมผ้าให้ต้นชาได้ไหมคะ? กระบวนการนั้นเองที่ทำให้มัทฉะอุดมไปด้วย L-Theanine กรดอะมิโนชนิดพิเศษที่มีส่วนช่วยส่งเสริมการทำงานของคลื่นอัลฟาในสมอง ทำให้เกิดสภาวะ “ตื่นตัวแบบสงบ” (Calm Alertness) (2) คือมีสมาธิแต่ก็รู้สึกผ่อนคลลยไปด้วยในเวลาเดียวกัน ซึ่งเป็นความรู้สึกที่แตกต่างจากการดื่มกาแฟที่อาจทำให้ใจสั่นได้ แม้ชาเขียวทั่วไปจะมี L-Theanine อยู่บ้าง แต่มัทฉะมีในปริมาณที่สูงกว่ามากค่ะ
เมื่อเราดื่มใบชาเข้าไปทั้งใบ แน่นอนว่าปริมาณคาเฟอีนที่ได้รับจากมัทฉะย่อมสูงกว่าชาเขียวแบบแช่ใบ โดยมัทฉะหนึ่งช้อนชา (ประมาณ 2 กรัม) อาจมีคาเฟอีนประมาณ 60-70 มิลลิกรัม เทียบกับชาเขียวหนึ่งแก้วที่มีประมาณ 20-30 มิลลิกรัม แต่ด้วยอิทธิพลของ L-Theanine ทำให้คาเฟอีนในมัทฉะค่อยๆ ถูกปลดปล่อยออกมาอย่างช้าๆ จึงช่วยให้มีพลังงานอย่างสม่ำเสมอโดยไม่เกิดอาการใจสั่นหรือพลังงานตกฮวบในภายหลัง
ชาเขียวส่วนใหญ่จะให้รสชาติที่ สดชื่น ดื่มง่าย อาจมีรสขมฝาดเล็กน้อย คล้ายพืชหรือหญ้าอ่อนๆ ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์และแหล่งปลูก ส่วนมัทฉะคุณภาพดีจะให้รสชาติที่ซับซ้อนกว่า มีความ เข้มข้น นุ่มนวล มีรสหวานตามธรรมชาติ และมีรสชาติเฉพาะตัวที่เรียกว่า “อูมามิ” (Umami) ซึ่งเป็นรสกลมกล่อมคล้ายสาหร่ายหรือถั่ว เนื้อสัมผัสก็จะมีความครีมมี่กว่าอย่างชัดเจน
มาถึงตรงนี้ ทุกคนคงเห็นภาพชัดเจนแล้วว่า มัทฉะกับชาเขียว ต่างกันยังไง แม้จะมาจากต้นแม่เดียวกัน แต่ก็เหมือนพี่น้องคนละบุคลิก การจะเลือกดื่มอะไรนั้นขึ้นอยู่กับความต้องการของคุณค่ะ
ไม่ว่าจะเป็นมัทฉะหรือชาเขียว ต่างก็เป็นเครื่องดื่มที่ดีและมีประโยชน์ต่อร่างกาย การทำความเข้าใจถึงความแตกต่างตั้งแต่การปลูก การแปรรูป ไปจนถึงสารอาหารสำคัญ จะช่วยให้เราสามารถเลือกเครื่องดื่มที่ตอบโจทย์ความต้องการด้านสุขภาพและไลฟ์สไตล์ของตัวเองได้ดีที่สุด ครั้งต่อไปที่คุณจิบชา ลองสังเกตความแตกต่างเหล่านี้ดูนะคะ ไม่แน่ว่าคุณอาจจะตกหลุมรักชาแก้วนั้นมากยิ่งขึ้นก็ได้ค่ะ
อ่านบทความที่น่าสนใจอื่น ๆ เพิ่มเติมได้ที่: ไลฟ์สไตล์
2.National Library of Medicine: ประโยชน์ต่อสุขภาพและองค์ประกอบทางเคมีของชาเขียวมัทฉะ: บทวิจารณ์
4.artoftea: ความแตกต่างระหว่างมัทฉะและชาเขียวคืออะไร
5.gaysornvillage: ไขข้อสงสัยเรื่องชา มัทฉะ กับ ชาเขียว ต่างกันอย่างไร
*บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ข้อมูลเบื้องต้นเท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาในการให้คำแนะนำทางการแพทย์, การวินิจฉัย, หรือการรักษา หากมีข้อกังวลหรือคำถามเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเสมอ
บริษัท นิวทริชั่น ไซเอนซ์ แลบบอราทอรี่ (ประเทศไทย) จํากัด เลขที่ 9 ซอยศรีนคริทร์ 38 แขวงหนองบอน เขตประเวศ กรุงเทพฯ 10250
02-123-3860
จันทร์ - ศุกร์ 08.00 - 17.00 น.
