อาการปวดเก๊าท์ที่จู่โจมเข้ามาอย่างกะทันหัน โดยเฉพาะตอนกลางดึก คงเป็นประสบการณ์ที่ทรมานจนแทบไม่อยากให้เกิดขึ้นกับใครใช่ไหมคะ? ความรู้สึกปวด บวม แดง ร้อนบริเวณข้อต่อ โดยเฉพาะที่นิ้วหัวแม่เท้า ข้อเท้า หรือหัวเข่า สามารถรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมาก ในบทความนี้เคล็ดลับและแนวทางดีๆ เพื่อช่วยดูแลตัวเองเมื่ออาการกำเริบ พร้อมทั้งวิธีปรับไลฟ์สไตล์เพื่อควบคุมอาการในระยะยาวกันค่ะ
เมื่อคุณรู้สึกว่าอาการปวดเก๊าท์เริ่มกำเริบขึ้นมา สิ่งสำคัญที่สุดคือการจัดการกับอาการอักเสบและบรรเทาความเจ็บปวดให้เร็วที่สุด สำหรับ วิธีบรรเทาอาการปวด เก๊าท์ ในเบื้องต้นนั้น สามารถเริ่มต้นได้ด้วยตนเองง่ายๆ ที่บ้าน ซึ่งจะช่วยให้คุณรู้สึกสบายตัวขึ้นก่อนไปพบแพทย์ และนี่คือแนวทางที่เรารวบรวมมาให้ค่ะ
ระหว่างที่มีอาการเกาต์ การใช้ความเย็นสามารถช่วยลดอาการปวดได้ ความเย็นจะลดการไหลเวียนของเลือดไปยังบริเวณที่บาดเจ็บ ซึ่งช่วยลดอาการบวมและการอักเสบ ไม่ควรประคบเย็นนานเกิน 20 นาทีต่อครั้ง โดยทั่วไปแล้ว การประคบ 20 นาทีและพัก 20 นาทีจะให้ผลดี (3)
พยายามพักข้อต่อที่กำลังปวดให้ได้มากที่สุด หลีกเลี่ยงการลงน้ำหนักหรือการเคลื่อนไหวที่รุนแรง เพราะการใช้งานข้อต่อที่กำลังอักเสบจะยิ่งกระตุ้นให้เกิดความเจ็บปวดและทำให้อาการหายช้าลงได้ค่ะ (5)
หากอาการปวดอยู่ที่เท้าหรือข้อเท้า ลองหาหมอนมารองและยกขาสูงขึ้นให้อยู่ในระดับที่สูงกว่าหัวใจ การทำเช่นนี้จะช่วยให้เลือดและของเหลวไหลเวียนกลับสู่ส่วนกลางของร่างการได้ดีขึ้น ซึ่งเป็นอีกวิธีที่ช่วยลดอาการบวมได้ค่ะ
การดื่มน้ำเปล่ามากๆ (อย่างน้อย 8-10 แก้วต่อวัน) เป็นเรื่องที่สำคัญมาก น้ำจะช่วยเจือจางความเข้มข้นของกรดยูริกในเลือด และกระตุ้นให้ไตขับกรดยูริกส่วนเกินออกจากร่างกายผ่านทางปัสสาวะ (3)
ในช่วงที่อาการกำเริบ ควรงดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยเฉพาะเบียร์ และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลฟรุกโตสสูงโดยเด็ดขาด เพราะเครื่องดื่มเหล่านี้เป็นตัวกระตุ้นชั้นดีที่ทำให้ร่างกายผลิตกรดยูริกเพิ่มขึ้นและทำให้อาการแย่ลงได้ (3)
หากอาการปวดรุนแรง การใช้ยาเป็นสิ่งจำเป็น แต่ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรเสมอ ยาที่ใช้บ่อยในช่วงที่อาการกำเริบเฉียบพลัน (3) ได้แก่
มีงานวิจัยบางชิ้นชี้ว่าการรับประทานเชอร์รี่หรือดื่มน้ำเชอร์รี่ไม่หวาน อาจมีส่วนช่วยลดระดับกรดยูริกและบรรเทาอาการอักเสบได้ (2) อย่างไรก็ตาม นี่เป็นเพียงทางเลือกเสริม ควบคู่ไปกับการดูแลหลักนะคะ
ในระยะยาว การควบคุมอาหารเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่ป่วยมีอาการเก๊าท์ พยายามลดการบริโภคอาหารที่มีสารพิวรีนสูง ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของกรดยูริก (2) ได้แก่
ภาวะน้ำหนักเกินเป็นหนึ่งในปัจจัยเสี่ยงสำคัญของโรคเก๊าท์ การลดน้ำหนักอย่างค่อยเป็นค่อยไป (ไม่หักโหม) จะช่วยลดภาระของข้อต่อและลดระดับกรดยูริกในร่างกายได้ (1)
ความเครียดทางร่างกายและจิตใจสามารถกระตุ้นให้เก๊าท์กำเริบได้ ลองหากิจกรรมผ่อนคลายที่ชอบ เช่น การฟังเพลง, การทำสมาธิ หรือฟังพอดแคสต์ เพื่อช่วยให้ร่างกายและจิตใจได้พักผ่อน (3)
ควรเลือกสวมใส่เสื้อผ้าหลวมๆ และรองเท้าที่เปิดโล่งหรือไม่รัดแน่นจนเกินไป เพื่อลดการกดทับและเสียดสีบริเวณที่ปวด
นี่เป็นคำถามที่หลายคนสงสัย สำหรับอาการเก๊าท์ที่กำเริบแบบ “เฉียบพลัน” ซึ่งมีลักษณะ ปวด บวม แดง ร้อน คำตอบคือ “ประคบเย็น” ความเย็นจะช่วยลดการไหลเวียนเลือดมายังบริเวณที่อักเสบ ซึ่งช่วยลดอาการบวมและการอักเสบได้ดีค่ะ (3)
ส่วนการ “ประคบร้อน” นั้นไม่เหมาะกับช่วงที่อักเสบเฉียบพลัน เพราะความร้อนจะยิ่งเพิ่มการไหลเวียนเลือดและอาจทำให้อาการบวมและปวดรุนแรงขึ้นได้ การประคบร้อนอาจมีประโยชน์ในกรณีของอาการข้อติดขัดหรือปวดเมื่อยกล้ามเนื้อเรื้อรังที่ไม่มีการอักเสบเฉียบพลันมากกว่า (3)
มีงานวิจัยชี้ให้เห็นว่าอาการเกาต์กำเริบมีโอกาสเกิดขึ้นในเวลากลางคืนมากกว่าปกติถึง 2.4 เท่า
โดยทั่วไป อาการปวดเก๊าท์เฉียบพลันหากได้รับการดูแลที่เหมาะสม มักจะเริ่มดีขึ้นภายใน 24-48 ชั่วโมง และอาจหายสนิทภายใน 1-2 สัปดาห์ แต่หากไม่ดูแลหรือปล่อยทิ้งไว้ อาการอาจคงอยู่นานกว่านั้นและรุนแรงขึ้นได้ (5)
โคลชิซีน (Colchicine) ถือเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการรักษาโรคเกาต์ที่มีการใช้มาอย่างยาวนานกว่า 2,000 ปี โดยเดิมทีสกัดจากพืช โคลชิซีนมักถูกนำมาใช้เพื่อบรรเทาอาการปวดและลดอาการบวมจากภาวะโรคเกาต์กำเริบ
ยานี้ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งการทำงานของนิวโทรฟิล ซึ่งเป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวที่มีบทบาทสำคัญในการก่อให้เกิดอาการอักเสบ ปวด และบวมในข้อ โดยโคลชิซีนจะเข้าแทรกแซงกระบวนการอักเสบในระยะเริ่มต้นของการกำเริบ หากรับประทานภายใน 48 ชั่วโมงแรกหลังเริ่มมีอาการ ยาจะสามารถช่วยลดอาการได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่หากเริ่มรับประทานช้ากว่านั้น นิวโทรฟิลมักจะเคลื่อนเข้าสู่ข้อที่อักเสบไปแล้ว ทำให้ประสิทธิผลของยาอาจลดลงอย่างมากค่ะ (3)
การรับมือกับอาการปวดเก๊าท์อย่างมีประสิทธิภาพนั้นประกอบด้วยสองส่วนหลักคือ วิธีบรรเทาอาการปวด เก๊าท์ แบบเฉียบพลันเมื่อเกิดการกำเริบ และการดูแลตัวเองในระยะยาวเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นซ้ำ สำหรับการรับมือเร่งด่วน การประคบเย็น การพักผ่อน การยกข้อต่อให้สูง และการดื่มน้ำมากๆ เป็นสิ่งสำคัญที่สามารถทำได้ทันที ควบคู่ไปกับการใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์ ส่วนในระยะยาว การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินโดยลดอาหารพิวรีนสูง การควบคุมน้ำหนัก และการหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ถือเป็นหัวใจสำคัญที่จะช่วยให้คุณควบคุมโรคเก๊าท์และใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข ปราศจากความเจ็บปวดทรมาน
อ่านบทความที่น่าสนใจเพิ่มเติมได้ที่: เก๊าท์
2.verywellhealth: สิ่งที่ควรกินเมื่อเป็นโรคเกาต์ และอาหารที่ควรหลีกเลี่ยง
3.Arthritis SOCIETY CANADA: การรักษาโรคเกาต์
4.arthritis-health: อาการกำเริบของโรคเกาต์มักเกิดขึ้นในเวลากลางคืน
*บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ข้อมูลเบื้องต้นเท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาในการให้คำแนะนำทางการแพทย์, การวินิจฉัย, หรือการรักษา หากมีข้อกังวลหรือคำถามเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเสมอ
บริษัท นิวทริชั่น ไซเอนซ์ แลบบอราทอรี่ (ประเทศไทย) จํากัด เลขที่ 9 ซอยศรีนคริทร์ 38 แขวงหนองบอน เขตประเวศ กรุงเทพฯ 10250
02-123-3860
จันทร์ - ศุกร์ 08.00 - 17.00 น.
