เคยรู้สึกอ่อนเพลียผิดปกติ วิงเวียนศีรษะ หรือเป็นตะคริวง่ายๆ บ้างไหมคะ? อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเตือนจากร่างกายว่ากำลังเผชิญกับภาวะ อิเล็กโทรไลต์ไม่สมดุล ซึ่งเป็นภาวะที่พบได้บ่อยแต่หลายคนอาจมองข้ามไป การทำความเข้าใจเรื่องนี้จึงเป็นก้าวแรกที่สำคัญในการดูแลสุขภาพองค์รวมให้แข็งแรงอยู่เสมอค่ะ
การที่ร่างกายมีอาการ อิเล็กโทรไลต์ไม่สมดุล มักเกิดขึ้นเมื่อร่างกายมีแร่ธาตุบางชนิดมากเกินไปหรือไม่เพียงพอ ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพบางอย่าง เช่น โรคไต
อิเล็กโทรไลต์ คือ แร่ธาตุที่สามารถปล่อยประจุไฟฟ้าเมื่อละลายในของเหลว เช่น เลือดและปัสสาวะ ร่างกายสามารถสร้างอิเล็กโทรไลต์ได้เอง และยังได้รับเพิ่มเติมจากอาหาร เครื่องดื่ม รวมถึงอาหารเสริม อิเล็กโทรไลต์ที่อยู่ในเลือด เนื้อเยื่อ ปัสสาวะ และของเหลวต่าง ๆ มีบทบาทสำคัญต่อการรักษาสมดุลของเหลวในร่างกาย ช่วยควบคุมจังหวะการเต้นของหัวใจ และสนับสนุนการทำงานของเส้นประสาทและกล้ามเนื้อ (1)
ค่าอิเล็กโทรไลต์ที่สำคัญในร่างกาย มีดังนี้ (1)
ภาวะ อิเล็กโทรไลต์ ไม่สมดุล (Electrolyte Imbalance) จึงหมายถึง การที่ร่างกายมีระดับของแร่ธาตุเหล่านี้อย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่าง สูงหรือต่ำกว่าค่าปกตินั่นเองค่ะ (2)
ความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์มักเกิดขึ้นเมื่่อร่างกายสูญเสียของเหลวมากกว่าปกติ ไม่ว่าจะเป็นการเหงื่อออกอย่างหนักจากอากาศร้อนหรือการออกกำลังกาย รวมถึงการอาเจียนหรือท้องเสียบ่อยครั้ง สภาวะเหล่านี้ล้วนทำให้ระดับแร่ธาตุสำคัญในร่างกายลดต่ำลงได้
โดยทั่วไป การเสียเหงื่อสามารถทำให้น้ำหนักตัวลดลงได้ถึงร้อยละ 2–6 และหากไม่ได้ดื่มน้ำหรือทดแทนเกลือแร่อย่างเพียงพอ ความเข้มข้นของอิเล็กโทรไลต์ก็จะเสียสมดุลได้ง่ายขึ้น (2)
นอกจากการสูญเสียของเหลวแล้ว ยังมีปัจจัยอื่นที่อาจเป็นสาเหตุของภาวะนี้ เช่น
อาการของภาวะอิเล็กโทรไลต์ ไม่สมดุลอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับชนิดของอิเล็กโทรไลต์ที่ผิดปกติและความรุนแรงของภาวะนั้น ๆ หากเป็นเพียงความผิดปกติเล็กน้อย อาจไม่แสดงอาการที่ชัดเจน แต่เมื่อความไม่สมดุลมีมากขึ้น ร่างกายก็อาจเริ่มส่งสัญญาณเตือนออกมา เช่น (1)
โดยรวมแล้ว อาการเหล่านี้เป็นสัญญาณที่ไม่ควรมองข้าม เพราะสะท้อนให้เห็นว่าร่างกายกำลังเสียสมดุลของแร่ธาตุที่มีความสำคัญต่อการทำงานของระบบต่าง ๆ
การรักษาสมดุลของอิเล็กโทรไลต์ในร่างกายไม่ใช่เรื่องยาก ทางเราได้รวบรวมมาฝห้เรียบร้อยแล้วค่ะ (2)
หากดูแลตัวเองตามวิธีเหล่านี้แล้วอาการยังไม่ดีขึ้น การปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจร่างกายอย่างละเอียดก็เป็นทางเลือกที่เหมาะสมที่สุดค่ะ (2)
ความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์อย่างมีนัยสำคัญ (ไม่ว่าจะสูงหรือต่ำเกินไป) อาจทำให้เกิดปัญหาร้ายแรงที่คุกคามชีวิตได้ ภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้ประกอบด้วย (1)
ภาวะ อิเล็กโทรไลต์ ไม่สมดุล เป็นภาวะที่ร่างกายส่งสัญญาณว่าระบบการทำงานภายในกำลังต้องการความช่วยเหลือ การใส่ใจรับฟังเสียงของร่างกายผ่านอาการต่างๆ เช่น อ่อนเพลีย หรือตะคริว ควบคู่ไปกับการดื่มน้ำให้เพียงพอและรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ คือหัวใจสำคัญของการมีสุขภาพที่ดีและสมดุลจากภายใน หากคุณมีอาการที่น่ากังวลหรืออยู่ในกลุ่มเสี่ยง ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมต่อไปนะคะ
อ่านบทความที่น่าสนใจเพิ่มเติมได้ที่: ความรู้ทั่วไป
1.clevelandclinic: ความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์
2.webmd: ความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์คืออะไร?
3.verywellhealth: สาเหตุของความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์และวิธีรักษา
*บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ข้อมูลเบื้องต้นเท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาในการให้คำแนะนำทางการแพทย์, การวินิจฉัย, หรือการรักษา หากมีข้อกังวลหรือคำถามเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเสมอ
