บุหรี่ไฟฟ้า อาจถูกมองว่าเป็น “ทางเลือกใหม่” ที่ดูทันสมัย ไร้กลิ่นเหม็น ปลอดภัยกว่าบุหรี่มวน และเต็มไปด้วยรสชาติที่หลอกให้รู้สึกว่ามันไม่มีพิษ ทว่าภายในบุหรี่ไฟฟ้ามีสารเคมีนับสิบชนิดที่ซ่อนอยู่ในไอระเหย หลายชนิดมีผลกระทบต่อระบบหายใจ หัวใจ และสมองในระยะยาว
อันตรายจากบุหรี่ไฟฟ้า ไม่ใช่แค่เรื่องควันหรือกลิ่น แต่คือภัยเงียบที่แทรกซึมเข้าสู่ร่างกายโดยที่คุณอาจไม่ทันสังเกต และบางครั้ง…ก็สายเกินแก้ ในบทความนี้จะพาคุณไปดู 9 อันตรายร้ายแรงจากบุหรี่ไฟฟ้าที่หลายคนไม่เคยรู้มาก่อน เพราะในเรื่องสุขภาพ “รู้ทัน” คือเกราะป้องกันที่ดีที่สุดนั่นเองค่ะ
ปอดของเราเปรียบเสมือนด่านหน้าที่ต้องรับผลกระทบไปเต็มๆ เลยค่ะ การสูดเอาละอองไอที่เต็มไปด้วยสารเคมีเข้าไปโดยตรง ก็เหมือนกับการนำสารระคายเคืองไปสัมผัสกับเนื้อปอดที่บอบบางซ้ำๆ จนทำให้เซลล์เกิดการอักเสบสะสม ในขณะเดียวกัน ขนเล็กๆ ที่เรียกว่าซีเลีย (Cilia) ซึ่งปกติจะคอยพัดโบกเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมออกไป ก็จะทำงานได้แย่ลง ทำให้เราเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่ายขึ้น และในบางกรณีที่รุนแรง การอักเสบอาจลุกลามจนเกิดเป็นภาวะปอดอักเสบเฉียบพลัน (EVALI) ที่อันตรายถึงชีวิตได้เลยนะคะ
นิโคติน ที่อยู่ใน บุหรี่ไฟฟ้า เป็นตัวกระตุ้นชั้นดีที่สั่งให้หัวใจและหลอดเลือดของเราต้องทำงานหนักขึ้นในทันทีเลยค่ะ ผลก็คือหัวใจจะเต้นเร็วขึ้น ความดันโลหิตสูงขึ้น เป็นการเพิ่มภาระให้หัวใจต้องบีบตัวส่งเลือดอย่างหนักโดยไม่จำเป็น เมื่อเกิดขึ้นบ่อยครั้ง ประกอบกับสารอื่นๆ ที่เข้าไปทำร้ายผนังหลอดเลือด ในระยะยาวจึงอาจทำให้หลอดเลือดแดงขาดความยืดหยุ่นและแข็งตัวขึ้น ซึ่งเป็นการเพิ่มความเสี่ยงของโรคความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจได้ในอนาคตค่ะ
สำหรับสมองและระบบประสาท โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นที่สมองยังคงพัฒนาอย่างต่อเนื่อง นิโคตินจะเข้าไปรบกวนการสร้างวงจรประสาทอย่างรุนแรงเลยค่ะ มันจะเข้าไปเปลี่ยนแปลงโครงสร้างสมองส่วนที่ควบคุมการเสพติดโดยตรง ทำให้สมองปรับตัวและพึ่งพานิโคตินจนขาดไม่ได้ นำไปสู่การเสพติดที่เลิกได้ยากมาก นอกจากนี้ ยังส่งผลเสียต่อการเรียนรู้ ความจำ สมาธิ และการควบคุมอารมณ์ ทำให้รู้สึกหงุดหงิดง่ายและมีอารมณ์ที่แปรปรวนกว่าปกติค่ะ
ละอองไอจากบุหรี่ไฟฟ้าสามารถเปลี่ยนแปลงสมดุลในช่องปากของเราได้อย่างชัดเจนเลยค่ะ มันจะทำให้ปากของเราแห้งและผลิตน้ำลายได้น้อยลง ซึ่งน้ำลายนี้เปรียบเสมือนเกราะป้องกันตามธรรมชาติ เมื่อเกราะนี้อ่อนแอลง ก็จะนำไปสู่ปัญหากลิ่นปากและเพิ่มความเสี่ยงให้ฟันผุได้ง่ายขึ้น ไม่เพียงเท่านั้น สารเคมีต่างๆ ยังสามารถทำให้เหงือกที่บอบบางของเราระคายเคืองและอักเสบ ซึ่งอาจนำไปสู่โรคเหงือกและปัญหาสุขภาพฟันที่ร้ายแรงตามมาได้ค่ะ
แต่สารเคมีจากบุหรี่ไฟฟ้ากลับสามารถเข้าไปบั่นทอนระบบภูมิคุ้มกันเหล่านี้ได้โดยตรง ผลก็คือระบบภูมิคุ้มกันโดยรวมของร่างกายจะอ่อนแอลง ทำให้เรามีความสามารถในการต่อสู้กับเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียได้ไม่ดีเท่าเดิม และอาจสังเกตได้ว่าตัวเองป่วยหรือเป็นหวัดได้ง่ายและบ่อยขึ้นกว่าที่เคยเป็นค่ะ
เรื่องของผิวพรรณก็เป็นอีกเรื่องที่ได้รับผลกระทบอย่างคาดไม่ถึงค่ะ นิโคตินมีฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดฝอยที่ไปหล่อเลี้ยงผิวหนังทั่วร่างกายหดตัวลง เมื่อผิวได้รับออกซิเจนและสารอาหารไม่เพียงพอ กระบวนการสร้างคอลลาเจนก็จะลดลงตามไปด้วย ส่งผลให้ผิวพรรณของเราหมองคล้ำและเกิดริ้วรอยก่อนวัยอันควร นอกจากนี้ การที่เลือดไปเลี้ยงผิวน้อยลง ยังทำให้กระบวนการซ่อมแซมตัวเองของผิวหนังทำงานได้ช้าลง สังเกตได้จากเวลาเป็นแผลก็จะหายช้ากว่าปกติค่ะ
หลายคนอาจไม่ทราบว่าบุหรี่ไฟฟ้าส่งผลต่อระบบย่อยอาหารด้วยเช่นกันค่ะ นิโคตินสามารถเข้าไปรบกวนการทำงานของกล้ามเนื้อในระบบทางเดินอาหารได้ โดยอาจไปทำให้กล้ามเนื้อหูรูดบริเวณหลอดอาหารส่วนปลายคลายตัวผิดปกติ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดอาการแสบร้อนกลางอกจากภาวะกรดไหลย้อน ยิ่งไปกว่านั้น สารเคมีที่ปนเปื้อนกับน้ำลายและถูกกลืนลงไป ยังอาจเข้าไปรบกวนสมดุลของจุลินทรีย์ชนิดดีในลำไส้ ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อระบบย่อยอาหารและภูมิคุ้มกันโดยรวมของเราค่ะ
นี่อาจเป็นความเสียหายที่น่ากังวลที่สุดเพราะเป็นสิ่งที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่าค่ะ สารเคมีอันตรายบางชนิดที่พบในละอองไอ เช่น ฟอร์มาลดีไฮด์ สามารถสร้างความเสียหายได้ลึกถึงระดับเซลล์ โดยจะเข้าไปทำลายสารพันธุกรรมหรือ DNA ซึ่งเปรียบเสมือนพิมพ์เขียวที่ควบคุมการทำงานของเซลล์ทั้งหมดในร่างกาย การที่เซลล์ของเราถูกทำลายและเกิดความผิดเพี้ยนสะสมไปเรื่อยๆ ก็คือจุดเริ่มต้นที่อาจนำไปสู่การเกิดโรคร้ายแรงอย่างมะเร็งได้ในอนาคตนั่นเองค่ะ
ปิดท้ายด้วยเรื่องของดวงตา ละอองไอจากบุหรี่ไฟฟ้ามีสารเคมี เช่น โพรพิลีนไกลคอล และกลีเซอรีน ที่เมื่อสูดดมหรือมีการสัมผัสทางอ้อมกับดวงตา อาจทำให้เกิดการระคายเคือง แสบตา หรือเคืองตาได้ โดยเฉพาะในที่อากาศปิดมีข้อมูลเบื้องต้นที่ชี้ว่า นิโคติน และสารพิษจากบุหรี่ไฟฟ้าอาจมีส่วนเร่งการเสื่อมของจอประสาทตาในระยะยาว เพราะ ทำให้หลอดเลือดหดตัว ซึ่งรวมถึงหลอดเลือดที่เลี้ยงดวงตาด้วย อาจส่งผลให้เซลล์จอตาได้รับออกซิเจนน้อยลง นำไปสู่ภาวะเสื่อมของดวงตาในระยะยาว
บุหรี่ไฟฟ้าทำลายปอดจริง และมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์และรายงานผู้ป่วยยืนยันชัดเจน สารเคมีหลายชนิดในน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้า เมื่อโดนความร้อนจะแปรสภาพเป็นสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อเยื่อบุทางเดินหายใจและถุงลมปอดโดยตรง เช่น โพรพิลีนไกลคอล (PG) และ กลีเซอรีน (VG): แม้จะปลอดภัยเมื่อใช้ในอาหาร แต่เมื่อถูกทำให้ร้อนและสูดดมเข้าไป สามารถแตกตัวเป็นสารอันตรายอย่าง ฟอร์มาลดีไฮด์ และ อะโครลีน ซึ่งเป็นสารที่ทำให้เกิดการอักเสบและระคายเคืองอย่างรุนแรง สารแต่งกลิ่นรส (Flavorings): สารเคมีบางตัว เช่น ไดอะซิทิล (Diacetyl) ซึ่งใช้ในกลิ่นเนยหรือคัสตาร์ด เป็นที่ทราบกันดีว่าเป็นสาเหตุโดยตรงของโรค “ปอดข้าวโพดคั่ว” (Popcorn Lung)
เป็นภาวะที่ถุงลมเล็กๆ ในปอดเกิดแผลเป็น ส่งผลให้ทางเดินหายใจหนาขึ้นและแคบลง แม้ว่าชื่อ “ปอดข้าวโพดคั่ว” อาจฟังดูไม่น่ากลัว แต่เป็นโรคปอดร้ายแรงที่ทำให้เกิดอาการไอ หายใจมีเสียงหวีด และหายใจถี่และสามารถรักษาได้ แต่ไม่สามารถหายขาดได้ หากยังคงได้รับสารพิษนี้ต่อไป เนื้อเยื่อแผลเป็นอาจแย่ลงและในที่สุดจะทำให้ร่างกายไม่สามารถดูดซับออกซิเจนได้ และส่งผลให้ระบบหายใจล้มเหลวในที่สุด
ตามกฎหมายของประเทศไทย ณ ปัจจุบัน บุหรี่ไฟฟ้าและน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้าจัดเป็น “สินค้าต้องห้าม” ทำให้การกระทำใดๆ ที่เกี่ยวข้องถือว่าผิดกฎหมายทั้งหมด โดยสามารถแบ่งบทลงโทษและค่าปรับตามกลุ่มผู้กระทำผิดได้ ดังนี้
ท้ายที่สุดแล้ว อันตรายจากบุหรี่ไฟฟ้าอาจไม่ใช่แค่สารเคมีที่เรามองเห็น แต่เป็นความเข้าใจผิดที่ว่ามันเป็นสิ่งที่ไม่เป็นอันตราย การที่เราได้ใช้เวลาทำความเข้าใจถึงผลกระทบที่แท้จริงอย่างรอบด้าน จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญของการตัดสินใจเพื่อสุขภาพของเราเอง
อ่านบทความที่น่าสนใจอื่น ๆ เพิ่มเติมได้ที่: ไลฟ์สไตล์
1.สสส.: คู่มือบุหรี่ไฟฟ้าภัยร้ายซ่อนลึก
2.Thaipbs kids: อันตรายจากภัยบุหรี่ไฟฟ้าต่อสุขภาพเด็ก !!
3.กรมควบคุมโรค: โรคปอดอักเสบรุนแรงฉับพลันจากบุหรี่ไฟฟ้า อันตรายถึงชีวิต!!
4.American Lung Association: ปอดป๊อปคอร์น: ความเสี่ยงอันตรายจากบุหรี่ไฟฟ้าที่มีรสชาติ
บริษัท นิวทริชั่น ไซเอนซ์ แลบบอราทอรี่ (ประเทศไทย) จํากัด เลขที่ 9 ซอยศรีนคริทร์ 38 แขวงหนองบอน เขตประเวศ กรุงเทพฯ 10250
02-123-3860
จันทร์ - ศุกร์ 08.00 - 17.00 น.
