เทศกาลกินเจ หรือที่เรียกกันว่า ประเพณีถือศีลกินผัก เป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะในกลุ่มชาวไทยเชื้อสายจีน เทศกาลนี้มักตรงกับวันขึ้น 1 ค่ำ ถึง ขึ้น 9 ค่ำ เดือน 9 ตามปฏิทินจีน ซึ่งตรงกับเดือนตุลาคมของไทยจมีรากฐานมาจากความเชื่อทางพุทธศาสนาฝ่ายมหายานและลัทธิเต๋า ซึ่งเน้นในเรื่องของการละเว้นจากการฆ่าสัตว์ตัดชีวิต เชื่อกันว่าการงดเนื้อสัตว์ในช่วงเทศกาลกินเจเป็นการสร้างบุญกุศล ซึ่งมีหลายทฤษฎีเกี่ยวกับที่มาของเทศกาลกินเจ หนึ่งในนั้นคือการระลึกถึงวีรกรรมของชาวจีนที่ต่อสู้กับการรุกราน และการถือศีลกินเจเพื่อขอพรจากเทพเจ้าให้คุ้มครองอีกด้วยค่ะ
กินเจห้ามอะไรบ้าง รวม 7 ข้อควรรู้ที่ไม่ควรพลาด
เทศกาลกินเจเป็นช่วงเวลาที่หลายคนรอคอย สำหรับผู้ที่ยังไม่คุ้นเคยกับเทศกาลนี้ อาจเกิดคำถามขึ้นว่า กินเจห้ามอะไรบ้าง เพื่อเป็นข้อมูลสำหรับผู้เป็นมือใหม่อยากจะเริ่มกินเจในปีนี้ ทั้งเพื่อการทำบุญและเสริมสร้างความเป็นสิริมงคลในชีวิต ทั้งความเชื่อที่ว่าการกินเจจะช่วยให้ร่างกายได้พักผ่อนจากการรับประทานเนื้อสัตว์และขับสารพิษออกจากร่างกาย ดังนั้น ในบทความนี้จะพาคุณไปทำความรู้จักกับข้อปฏิบัติและข้อห้ามสำคัญในการกินเจ เพื่อให้การถือศีลกินเจเป็นไปอย่างสมบูรณ์และเกิดประโยชน์สูงสุดและให้คุณสามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง มาทำความเข้าใจกันให้มากขึ้นนะคะ ว่ามีอะไรบ้าง
1. งดเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ทุกชนิด
ข้อห้ามแรกและสำคัญที่สุดในการกินเจ คือ การงดเว้นเนื้อสัตว์ทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นเนื้อหมู ไก่ ปลา หรืออาหารทะเล นอกจากนี้ยังต้องงดเว้นผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากสัตว์ด้วย เช่น นม ไข่ น้ำผึ้ง และเจลาติน เนื่องจากการกินเจเน้นความเมตตาต่อสรรพสัตว์ ถ้าถามว่าข้อห้ามสำคัญของคำถามที่ว่า กินเจมีข้อห้ามอะไรบ้าง การละเว้นจากการบริโภคสิ่งที่เกี่ยวข้องกับการทำลายชีวิต ถือเป็นข้อห้ามหลักสำคัญในเทศกาลนี้เลยทีเดียวค่ะ
2. ห้ามบริโภคผักกลิ่นฉุน 5 ชนิด
นอกเหนือจากเนื้อสัตว์แล้ว การ กินเจห้ามอะไรบ้าง เกี่ยวกับผัก คำตอบคือมีข้อห้ามรับประทานผักบางชนิดที่มีกลิ่นฉุน โดยผักที่ห้ามกินในช่วงกินเจ ได้แก่
- กระเทียม
- หัวหอม
- หลักเกียว (หรือกระชาย)
- กุ้ยช่าย
- ใบยาสูบ
ในศาสนาเต๋าเชื่อกันว่า อาหารกลิ่นฉุนเป็นอาหารที่มีกลิ่นแรงและอาจทำให้จิตใจของผู้ที่รับประทานเกิดความไม่บริสุทธิ์ในจิตใจ เช่น เกิดความรำคาญกลิ่นที่ติดตามตัว ซึ่งอาจส่งผลต่อจิตใจให้เกิดความชั่วร้ายได้ ด้วยเหตุนี้จึงมีข้อห้ามในการรับประทานอาหารกลิ่นฉุนในช่วงเทศกาลกินเจ เพื่อให้จิตใจสงบและบริสุทธิ์ ทั้งนี้ในทางการแพทย์แผนจีนเชื่อว่าผักกลิ่นฉุนแต่ละชนิดจะมีผลกระทบต่อธาตุต่างๆ ในร่างกาย เช่น กระเทียมอาจส่งผลต่อธาตุไฟ หัวหอมอาจส่งผลต่อธาตุน้ำ การงดเว้นผักเหล่านี้จึงเป็นการรักษาสมดุลของธาตุในร่างกายนั่นเองค่ะ
3. ห้ามใช้เครื่องครัวที่ปนเปื้อนเนื้อสัตว์
เพื่อให้การกินเจเป็นไปอย่างบริสุทธิ์สมบูรณ์แบบ การปฏิบัติเกี่ยวกับความสะอาดของเครื่องครัวก็สำคัญไม่แพ้กัน หากเป็นไปได้ ควรแยกภาชนะออกมาใช้เฉพาะสำหรับการทำอาหารเจเท่านั้น เพื่อความสะอาดของอาหารที่ต้องรับประทานเข้าไป โดยการรักษาความสะอาดในขั้นตอนการเตรียมอาหารจะช่วยให้การปฏิบัติในเทศกาลกินเจสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น
4. งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และสารเสพติด
อีกข้อที่สำคัญของ การ กินเจห้ามอะไรบ้าง การละเว้นจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และสารเสพติด เช่น บุหรี่ ถือเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลสุขภาพร่างกายและจิตใจในช่วงเทศกาลกินเจ แอลกอฮอล์และสารเสพติดไม่เพียงแค่ส่งผลเสียต่อสุขภาพร่างกาย แต่ยังอาจทำให้จิตใจไม่สงบ ห่างไกลจากความบริสุทธิ์ตามหลักการของการกินเจค่ะ
5. หลีกเลี่ยงการกระทำที่ไม่ดีต่อผู้อื่น
การกินเจไม่ใช่เพียงแค่เรื่องของอาหารเท่านั้น แต่ยังเป็นโอกาสในการฝึกฝนจิตใจให้สะอาด ดังนั้นการละเว้นจากพฤติกรรมที่อาจส่งผลเสียต่อผู้อื่น เช่น การโกรธ การด่าว่า หรือการกระทำที่ไม่สุภาพ นินทาว่าร้าย ซึ่งการงดเว้นสิ่งเหล่านี้จะช่วยให้จิตใจของสงบและมีสมาธิ การทำจิตใจให้บริสุทธิ์ควบคู่กับการเลือกรับประทานอาหารที่บริสุทธิ์ช่วยให้กุศลยิ่งบังเกิด ทั้งยังดีต่อตัวเราด้วยนะคะ เพราะการไม่นินทาผู้อื่นทำให้ใจเราสบาย ไม่ต้องคิดลบกับคนอื่น เสริมสร้างพลังบวกให้กับตัวเราในทางจิตวิทยาด้วยค่ะ
6. ห้ามกินอาหารที่มีไขมันจากสัตว์
ควรระวังเรื่องเครื่องปรุงที่มีส่วนประกอบจากสัตว์ เช่น น้ำมันหมู น้ำปลา หรือน้ำมันหอย ซึ่งมักถูกใช้ในอาหารปรุงสำเร็จค่ะ การกินอาหารเจจะต้องใช้เครื่องปรุงที่ไม่ผ่านการสกัดจากสัตว์ เช่น ซีอิ๊ว ซอสเห็ดหอม หรือน้ำมันพืชบริสุทธิ์ เพื่อให้แน่ใจว่าอาหารที่บริโภคสะอาดและปราศจากการเบียดเบียนสัตว์
7.ห้ามฆ่าสัตว์และการสนับสนุนการทำลายชีวิตสัตว์
เทศกาลกินเจเป็นการปฏิบัติตามหลักความเมตตาและการละเว้นจากการทำร้ายสิ่งมีชีวิต ดังนั้นจึงห้ามกระทำการใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับการฆ่าสัตว์ หรือสนับสนุนกิจกรรมที่ก่อให้เกิดการเบียดเบียนชีวิตสรรพสัตว์
เจแตกต้องทำยังไง
เป็นคำถามที่หลายคนสงสัยเมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่คาดคิดในช่วงถือศีลกินเจค่ะ ไม่ต้องกังวลใจไปนะคะ เรื่องของการเจแตกนั้นเกิดขึ้นได้กับทุกคน แม้ว่าจะเราจะเผลอกินอาหารที่แปลก ๆ และทำให้เจแตกไปแล้ว แต่ก็ไม่ควรท้อแท้นะคะ ควรตั้งใจปฏิบัติศีลกินเจต่อไปให้ครบตามกำหนดที่ตั้งใจไว้แต่เดิม และเพิ่มความระมัดระวังในการเลือกวัตถุดิบและการปรุงอาหารให้มากขึ้นค่ะ
กินเจห้ามกินผลไม้อะไร
โดยทั่วไปแล้ว การถือศีลกินเจไม่มีข้อห้ามเฉพาะเจาะจงเกี่ยวกับผลไม้เป็นพิเศษ ผลไม้ส่วนใหญ่สามารถรับประทานได้ในช่วงถือศีลกินเจ เพราะเป็นอาหารที่ได้จากธรรมชาติและไม่มีส่วนผสมจากสัตว์ แต่ถ้าอ้างอิงจากการห้ามรับประทานผักที่มีกลิ่นฉุนแล้ว ก็ควรเว้นผลไม้ที่มีกลิ่นแรง เช่น ทุเรียน สละ เป็นต้น
สรุป
เทศกาลกินเจเป็นมากกว่าการงดอาหาร แต่เป็นการปฏิบัติตนเพื่อรักษาความบริสุทธิ์ของกายและใจ ช่วยให้จิตใจสงบ มีสมาธิ และเปิดรับพลังบวก ฝึกความเมตตาต่อสรรพสัตว์และไม่เบียดเบียนต่อผู้อื่นค่ะ
