เมื่อพูดถึงคำว่า “คอลลาเจน” หลายคนมักจะนึกถึงผิวพรรณที่สดใสเปล่งปลั่งเป็นอันดับแรก แต่ความจริงแล้ว โปรตีนมหัศจรรย์ชนิดนี้มีความสำคัญต่อร่างกายของเรามากกว่าที่คิดค่ะ คอลลาเจนเป็นโปรตีนโครงสร้างหลักที่พบได้ทั่วร่างกาย เปรียบเสมือน “กาว” ที่คอยยึดเหนี่ยวเซลล์ต่างๆ เข้าไว้ด้วยกัน ตั้งแต่ผิวหนัง กระดูก ข้อต่อ ไปจนถึงกล้ามเนื้อและหลอดเลือด ในบทความนี้จะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับ คอลลาเจน ประโยชน์ ต่างๆ ที่จะทำให้คุณต้องมองคอลลาเจนในมุมมองใหม่ค่ะ
แน่นอนว่าประโยชน์ด้านผิวพรรณนั้นเป็นสิ่งที่โดดเด่น แต่ คอลลาเจน ประโยชน์ ยังมีอีกมากที่ส่งผลสำคัญต่อสุขภาพในด้านอื่นๆ อีกมากมาย การทำความเข้าใจถึงคุณประโยชน์ที่หลากหลายจะช่วยให้เราดูแลสุขภาพแบบองค์รวมได้ดียิ่งขึ้น เรามาดูกันดีกว่าค่ะว่าคอลลาเจนมีความสำคัญต่อร่างกายของเราอย่างไรบ้าง
เริ่มต้นกันที่ประโยชน์ยอดนิยมที่ทุกคนคุ้นเคย คอลลาเจนเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยให้ผิวมีความยืดหยุ่น เต่งตึง และชุ่มชื้น เมื่ออายุมากขึ้น ร่างกายจะผลิตคอลลาเจนได้น้อยลง นำไปสู่สัญญาณแห่งวัยอย่างริ้วรอยและความแห้งกร้าน การศึกษาหนึ่งที่ทำกับผู้หญิง 72 คนที่มีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป พบว่าผิวมีความชุ่มชื้น ยืดหยุ่น หยาบกร้าน และหนาแน่นขึ้นอย่างเห็นได้ชัด หลังจากรับประทานคอลลาเจนเปปไทด์ ร่วมกับวิตามินซีและสังกะสี หลังจากผ่านไป 12 สัปดาห์ เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ได้รับยาหลอก (3)
คุณเคยรู้สึกข้อต่อติดขัดหรือเคลื่อนไหวไม่สะดวกไหมคะ? คอลลาเจนเป็นส่วนประกอบสำคัญของกระดูกอ่อน ซึ่งทำหน้าที่เหมือนเบาะรองรับแรงกระแทกบริเวณข้อต่อ การที่คอลลาเจนในร่างกายลดลงอาจนำไปสู่ความรู้สึกไม่สบายข้อได้ การทดลองแบบสุ่มและปกปิดข้อมูลที่น่าสนใจครั้งหนึ่งได้ให้ผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมรับประทานคอลลาเจน 2 กรัมหรือยาหลอกทุกวันเป็นเวลา 70 วัน และพบว่าผู้ที่รับประทานคอลลาเจนมีอาการปวดลดลงอย่างมีนัยสำคัญ ร่วมกับมีกิจกรรมทางกายที่ดีขึ้นเมื่อเทียบกับกลุ่มที่ได้รับยาหลอก (3)
พอเราอายุมากขึ้น กระดูกของเราก็เริ่มสูญเสียความหนาแน่นลงไปบ้างตามธรรมชาติ ทำให้เรามีโอกาสเผชิญกับภาวะอย่างโรคกระดูกพรุนได้มากขึ้นค่ะ แต่ก็มีงานวิจัยที่น่าสนใจบางชิ้นที่ชี้ให้เห็นว่า การทานคอลลาเจนเสริมอาจช่วยชะลอการสูญเสียมวลกระดูก และช่วยดูแลกระดูกของเราให้แข็งแรงได้นะคะ (3)
คอลลาเจนมีความสำคัญกับการดูแลสุขภาพกล้ามเนื้อของเรามากเลยนะคะ เพราะคอลลาเจนจะทำหน้าที่เป็นโครงสร้างหลักและช่วยพยุงเส้นใยกล้ามเนื้อไว้ค่ะ
นอกจากนี้ คอลลาเจนยังอุดมไปด้วยกรดอะมิโนหลายชนิด เช่น ไกลซีน, โพรลีน, และไฮดรอกซีโพรลีน ซึ่งเป็นกรดอะมิโนที่สำคัญสำหรับเนื้อเยื่อเกี่ยวพันในกล้ามเนื้อของเราเลยค่ะ มีการศึกษาที่น่าสนใจในกลุ่มผู้ชายสูงอายุที่มีภาวะกล้ามเนื้อสลาย พบว่าการทานคอลลาเจน 15 กรัม ควบคู่ไปกับการออกกำลังกายแบบมีแรงต้าน ช่วยให้กล้ามเนื้อแข็งแรงขึ้นและมีองค์ประกอบของร่างกายที่ดีขึ้นด้วยค่ะ (2)
มีการศึกษาที่น่าสนใจว่าคอลลาเจนจากปลา โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คอลลาเจนเปปไทด์ (CPs) ที่สกัดจากเกล็ดปลานิล มีประโยชน์ต่อเส้นผมของเราค่ะ ผลการทดลองทั้งในห้องปฏิบัติการและในสัตว์ทดลองพบว่า คอลลาเจนเปปไทด์ช่วย กระตุ้นการงอกใหม่ของเส้นผม และ เพิ่มการแบ่งตัวของเซลล์รากผม ได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังช่วย เพิ่มปัจจัยที่ส่งเสริมการเจริญเติบโต และ ลดปัจจัยที่ทำให้ผมร่วง อีกด้วยค่ะ (4)
คอลลาเจนไม่ได้มีประโยชน์แค่เรื่องผิวพรรณหรือกระดูกเท่านั้น แต่ยังดีต่อหัวใจของเราด้วยค่ะ มีงานวิจัยที่น่าสนใจหลายชิ้นที่แสดงให้เห็นว่า การทานคอลลาเจนเสริมอาจช่วยเรื่องความดันโลหิต ระดับคอเลสเตอรอลที่ไม่ดี รวมถึงช่วยจัดการเรื่องไขมันและน้ำหนักตัวให้ดีขึ้นด้วยค่ะ (1)
พบผลการศึกษาในสัตว์ทดลองที่น่าสนใจค่ะ ที่พบว่าคอลลาเจนชนิดที่ 1 อาจช่วยลดการอักเสบและอาการมีเลือดปนในอุจจาระได้ นอกจากนี้ยังช่วยลดความเสียหายของเยื่อบุลำไส้และช่วยให้ลำไส้ฟื้นตัวเร็วขึ้นด้วยค่ะ ในห้องปฏิบัติการเองก็พบว่า คอลลาเจนมีคุณสมบัติที่ช่วยลดการอักเสบและต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นผลดีต่อการปกป้องลำไส้ของเรา แต่ก็มีข้อควรระวังอยู่บ้างนะคะ เพราะยังมีงานวิจัยในสัตว์ทดลองบางชิ้นที่ชี้ว่า คอลลาเจนที่มาจากปลาทะเลอาจทำให้อาการลำไส้ใหญ่อักเสบแย่ลงได้ เนื่องจากอาจเพิ่มการอักเสบในลำไส้และรบกวนสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้ค่ะ ดังนั้นผู้ที่มีภาวะลำไส้อักเสบ ควรหลีกเลี่ยงคอลลาเจนจากปลาทะเลจะดีกว่าค่ะ (2)
แม้ว่าเราจะไม่สามารถวัดระดับคอลลาเจนในร่างกายได้โดยตรงจากการตรวจเลือด แต่ร่างกายของเราจะส่งสัญญาณบางอย่างที่อาจบ่งชี้ได้ว่าคอลลาเจนกำลังลดลงค่ะ สัญญาณเหล่านี้ได้แก่:
อาหารจากสัตว์เป็นแหล่งคอลลาเจนที่ดีเลยค่ะ โดยเฉพาะส่วนที่เป็นผิวหนังและข้อต่อ เช่น กระดูก เอ็น หรือหนังของปลา ไก่ เนื้อวัว และเนื้อแกะ ก็มีคอลลาเจนอยู่มากเลยค่ะ นอกจากนี้ อาหารที่มีเจลาตินก็ถือเป็นแหล่งคอลลาเจนชั้นเยี่ยมเลยนะคะ เพราะเจลาตินก็คือคอลลาเจนที่ผ่านการปรุงสุกแล้วนั่นเอง อย่างเช่น น้ำซุปกระดูก ก็เป็นอีกหนึ่งตัวอย่างที่ดีค่ะ มีการศึกษาที่บอกว่า การทานเจลาตินช่วยเพิ่มระดับกรดอะมิโนในร่างกายได้ แม้ว่าบางงานวิจัยจะบอกว่าอาจไม่ได้ช่วยเพิ่มคอลลาเจนได้โดยตรงเท่ากับการทานอาหารเสริม แต่ก็ถือเป็นทางเลือกที่น่าสนใจค่ะ (3)
คอลลาเจน เป็นโปรตีนที่มี ประโยชน์ ต่อร่างกายมากกว่าแค่การดูแลผิวพรรณ แต่ยังรวมไปถึงสุขภาพของข้อต่อ, กระดูก, กล้ามเนื้อ และส่วนอื่นๆ ทั่วร่างกาย การใส่ใจรับประทานอาหารที่ช่วยส่งเสริมการสร้างคอลลาเจนควบคู่ไปกับการดูแลสุขภาพโดยรวมเป็นสิ่งสำคัญ และการเลือกรับประทานคอลลาเจนเสริมก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่สะดวกสำหรับไลฟ์สไตล์ในปัจจุบัน อย่างไรก็ตาม ควรเลือกผลิตภัณฑ์จากแหล่งที่น่าเชื่อถือและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหากคุณมีข้อกังวลด้านสุขภาพ
อ่านบทความน่าสนใจเพิ่มเติมได้ที่: กระดูก
1.everydayhealth: คอลลาเจนคืออะไร? ประโยชน์ที่อาจเกิดขึ้น ความเสี่ยงที่ทราบ และอื่นๆ
2.health: 5 อาการที่อาหารเสริมคอลลาเจนสามารถช่วยได้
*บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ข้อมูลเบื้องต้นเท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาในการให้คำแนะนำทางการแพทย์, การวินิจฉัย, หรือการรักษา หากมีข้อกังวลหรือคำถามเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเสมอ
