อาการท้องผูก ถ่ายไม่ออก อึดอัดแน่นท้องคงเป็นประสบการณ์ที่ไม่น่าอภิรมย์สำหรับทุกคนใช่ไหมคะ ปัญหานี้ถึงแม้จะไม่ใช่เรื่องร้ายแรง แต่ก็ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันและสุขภาพจิตใจได้ไม่น้อยเลยทีเดียว หลายคนอาจมองหาทางออกที่รวดเร็วทันใจ วันนี้โปรทริว่าจึงรวบรวมสารพัดวิธีจากธรรมชาติที่ช่วยกระตุ้นการขับถ่ายมาฝากกันค่ะ
เมื่อรู้สึกอึดอัดอยากเข้าห้องน้ำแต่ไม่สำเร็จ การมองหาแนวทาง แก้อาการท้องผูกเร่งด่วน ที่ปลอดภัยและทำได้ด้วยตัวเองจึงเป็นสิ่งแรกที่หลายคนนึกถึง ซึ่งส่วนใหญ่มักเป็นการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินและไลฟ์สไตล์เล็กๆ น้อยๆ ที่จะช่วยส่งสัญญาณให้ลำไส้กลับมาทำงานอย่างที่ควรจะเป็น มาดูกันดีกว่าค่ะว่ามีวิธีไหนบ้างที่จะช่วยบรรเทาอาการเหล่านี้ได้
ภาวะขาดน้ำถือเป็นหนึ่งในปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดอาการท้องผูก และยังอาจทำให้อาการรุนแรงขึ้นได้ เนื่องจากเมื่อร่างกายขาดน้ำ ลำไส้ใหญ่จะดูดซึมน้ำจากอุจจาระมากขึ้น ส่งผลให้อุจจาระแข็งและถ่ายยากวิธีแก้ไขที่ง่ายและได้ผลคือ การดื่มน้ำให้เพียงพอในแต่ละวัน โดยทั่วไปแนะนำให้ดื่มน้ำประมาณ 8–10 แก้วต่อวัน เพื่อช่วยให้อุจจาระนิ่มและขับถ่ายสะดวกขึ้น งานวิจัยยังพบว่าการดื่มน้ำอุ่น โดยเฉพาะในตอนเช้า อาจช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้และส่งเสริมการขับถ่ายได้ และนอกจากน้ำเปล่าแล้ว ของเหลวอื่น ๆ ก็มีประโยชน์เช่นกัน เพียงควรหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง รวมถึงจำกัดปริมาณเครื่องดื่มที่อาจทำให้ร่างกายขาดน้ำ เช่น เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก (2)
การออกกำลังกายช่วยกระตุ้นระบบทางเดินอาหาร และงานวิจัยพบว่าการออกกำลังกายในระดับปานกลางถึงหนักสามารถลดความเสี่ยงท้องผูกได้ โดยผู้ใหญ่ควรมีกิจกรรมทางกายอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ เช่น เดิน ว่ายน้ำ โยคะ หรือปั่นจักรยาน (3)
ไฟเบอร์ มีบทบาทสำคัญในการทำให้อุจจาระของเรานิ่มและมีปริมาณมากขึ้น ทำให้ขับถ่ายได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะ ไฟเบอร์ที่ละลายน้ำได้ ซึ่งพบมากในข้าวโอ๊ต แอปเปิล เมล็ดแฟลกซ์ และไซเลี่ยมฮัสก์ จะทำให้อุจจาระนุ่มลง ในขณะที่ ไฟเบอร์ที่ไม่ละลายน้ำ อย่างรำข้าวสาลีหรือผักใบเขียว จะไปเพิ่มปริมาณและกระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้ ทำให้การขับถ่ายดีขึ้น (2)
ลูกพรุนและน้ำลูกพรุนขึ้นชื่อว่าช่วยบรรเทาอาการท้องผูก เพราะมีสารซอร์บิทอลซึ่งร่างกายย่อยได้ไม่ดีนัก ทำให้ดึงน้ำเข้าสู่ลำไส้และช่วยให้อุจจาระนิ่มลง หากต้องการใช้เป็นตัวช่วย แนะนำให้เริ่มดื่มน้ำลูกพรุนประมาณครึ่งถ้วยต่อวันติดต่อกันสองสามวัน แล้วจึงค่อยปรับปริมาณตามความจำเป็น (1)
การทานน้ำมันมะกอกเล็กน้อยอาจช่วยบรรเทาอาการท้องผูกได้ มีการแนะนำให้ลองรับประทานประมาณ 1 ช้อนชาในตอนเช้า เนื่องจากน้ำมันมะกอกช่วยให้อุจจาระนิ่ม เคลื่อนตัวผ่านลำไส้ได้ง่ายขึ้น งานวิจัยหนึ่งที่ทำในผู้ป่วยฟอกไตจำนวน 50 คน ก็พบว่าน้ำมันมะกอกสามารถช่วยบรรเทาอาการท้องผูกได้จริง (3)
ว่านหางจระเข้ถูกนำมาใช้รักษาปัญหาทางเดินอาหาร เช่น อาการท้องผูก มาอย่างยาวนาน เนื่องจากสารประกอบแอนทราควิโนนในใบมีฤทธิ์เป็นยาระบาย นอกจากนี้ การศึกษาจากวารสารทางการแพทย์ยังพบว่า ว่านหางจระเข้อาจช่วยบรรเทาอาการของ โรคลำไส้แปรปรวน (IBS) รวมถึงอาการท้องผูกที่เกี่ยวข้องได้ เพราะสารประกอบบางชนิดในว่านหางจระเข้อาจช่วยลดการอักเสบในระบบย่อยอาหารได้นั่นเอง
อย่างไรก็ตาม การบริโภคน้ำว่านหางจระเข้อาจไม่เหมาะสำหรับทุกคน การใช้เป็นระยะเวลานานอาจส่งผลให้เกิดภาวะขาดน้ำหรือท้องเสียได้ และอาจทำปฏิกิริยากับยาบางชนิด เช่น ยารักษาเบาหวานหรือยาต้านการแข็งตัวของเลือด ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญก่อนเสมอนะคะ (1)
การใช้แผ่นประคบร้อนอาจช่วยบรรเทาอาการท้องผูกได้บ้าง ความร้อนช่วยกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต ผ่อนคลายกล้ามเนื้อลำไส้ และอาจส่งเสริมการบีบตัวของลำไส้ แม้ว่าส่วนใหญ่จะมาจากประสบการณ์ส่วนตัวมากกว่างานวิจัย แต่ก็มีรายงานใน Gynecology & Obstetrics ปี 2024 ที่พบว่าการประคบร้อนบริเวณหน้าท้องวันละ 4 ครั้ง ช่วยบรรเทาอาการท้องผูกในผู้ป่วยหลังผ่าตัดทางนรีเวชได้จริง อย่างไรก็ตาม ไม่ควรใช้แผ่นประคบร้อนนานเกิน 30 นาที เพราะอาจทำให้ผิวหนังไหม้หรือกระตุ้นให้ท้องเสียได้ ควรมีผ้าขนหนูรองระหว่างผิวกับแผ่นความร้อนเสมอเพื่อความปลอดภัย (3)
เมื่อต้องเผชิญกับภาวะอุจจาระแข็งก้อนใหญ่จนเบ่งไม่ออก สิ่งสำคัญที่สุดคือ “อย่าฝืนเบ่ง” เพราะอาจทำให้เกิดปัญหาริดสีดวงทวารหรือแผลปริที่ขอบทวารหนักตามมาได้ ให้ลองใช้วิธีเหล่านี้แทนค่ะ
นอกจากการหาของกินที่ช่วยในการขับถ่ายแล้ว การหลีกเลี่ยงอาหารบางประเภทในช่วงที่มีอาการก็สำคัญไม่แพ้กัน เพื่อไม่ให้สถานการณ์แย่ลง อาหารที่ควรเลี่ยงหรือลดปริมาณลงชั่วคราว ได้แก่ (5)
การ แก้อาการท้องผูกเร่งด่วน นั้นสามารถเริ่มต้นได้ง่ายๆ ที่บ้านด้วยวิธีธรรมชาติหลากหลายรูปแบบ ตั้งแต่การดื่มน้ำให้เพียงพอ การเลือกรับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์และโปรไบโอติกสูง การขยับร่างกาย ไปจนถึงเทคนิคการนวดหน้าท้องและการปรับท่านั่งขับถ่าย ซึ่งวิธีเหล่านี้ไม่เพียงแต่ช่วยบรรเทาอาการเฉพาะหน้า แต่ยังเป็นการปูทางไปสู่การมีระบบขับถ่ายที่ดีและสุขภาพลำไส้ที่แข็งแรงในระยะยาวอีกด้วย การปรับสมดลเล็กๆ น้อยๆ ในชีวิตประจำวัน อาจสร้างความเปลี่ยนแปลงที่ยิ่งใหญ่ให้กับความสบายตัวของคุณได้ค่ะ
อ่านบทความที่น่าสนใจเพิ่มเติมได้ที่: ระบบขับถ่าย
1.everydayhealth: 6 เครื่องดื่มที่จะช่วยให้คุณถ่ายอุจจาระเมื่อท้องผูก
2.timesofindia.indiatimes: 5 วิธีบรรเทาอาการท้องผูกอย่างได้ผลโดยธรรมชาติ
3.verywellhealth: 11 สิ่งที่คุณสามารถทำได้เพื่อช่วยบรรเทาอาการท้องผูก
4.verywellhealth: การรักษาอาการท้องผูกและสาเหตุของอุจจาระแข็ง
*บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ข้อมูลเบื้องต้นเท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาในการให้คำแนะนำทางการแพทย์, การวินิจฉัย, หรือการรักษา หากมีข้อกังวลหรือคำถามเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเสมอ
